Η σημερινή διαδρομή περιλάμβανε άφιξη στο Πάτ’μα,
κατάβαση του μονοπατιού του Καρυώνα, πορεία στον αγροτικό δρόμο που οδηγεί από
τον Ψωριάρη στα Ασωματιανά και κλείσιμο του κύκλου με ανάβαση της πατουμένης
του Τσουλέκου.
Στη δροσόλουστη περιοχή του Καρυώνα αφθονούν οι
καρυδιές, απ’ τις οποίες αυτή πήρε και τ’ όνομά της (καρυδιά > καρυδιώνας
> καρυώνας). Στον Καρυώνα ευδοκιμούν οι ελιές, αλλά υπάρχουν και πολλά
περβόλια με κηπευτικά και καρποφόρα, γιατί αφθονούν τα νερά. Απ’ τα νερά του
Καρυώνα και της περιοχής Άντρια υδρεύεται εν μέρει η Μυτιλήνη απ’ το 1929. Και
σε άλλες περιοχές του νησιού απαντάται το τοπωνύμιο Καρυώνας, όπως στο Σκόπελο
Γέρας. Σε κάποιες δόθηκε το όνομα Καριώνας, μόλο που δεν υπήρξαν ούτε υπάρχουν
καρυδιές. Τα τοπωνύμια αυτά πρέπει να γράφονται με γιώτα –ι- (και όχι με ύψιλον
–υ-), γιατί δεν σχηματίστηκαν απ’ τη λέξη καρυδιά, αλλά απ’ την αρχαία ελληνική
λέξη (η) κάρα (= το κεφάλι, η κορυφή). Τα τοπωνύμια αυτά έχουν δοθεί σε ψηλά
και συνήθως βραχώδη βουνά.
Προς τα δεξιά του Καρυώνα απλώνεται η λιόφυτη περιοχή Γρημάν’, που είναι τμήμα της ευρύτερης περιοχής Άντριγια. Το τοπωνύμιο είναι μάλλον κυριώνυμο (κάποιος Γρημάνης είχε κτήματα στην περιοχή). Οι Γρημάνηδες έλκουν την καταγωγή τους από τη Γένοβα της Ιταλίας και είχαν εγκατασταθεί στη Μυτιλήνη από τα χρόνια των Γατελούζων. Η Λέσβος δόθηκε ως προίκα στην αδερφή του Ιωάννη Παλαιολόγου, Μαρία Παλαιολόγου, η οποία παντρεύτηκε το Φραγκίσκο Γατελούζο το 1355. Γρημάνηδες υπάρχουν κυρίως στη Μυτιλήνη και στην Αγία Παρασκευή. Ίσως να υπήρχε και στην Αγιάσο οικογένεια Γρημάνη που εξέλιπε μέσα στο διάβα του χρόνου. Στην Αγιάσο υπάρχουν σήμερα οικογένειες Γρημανέλη, που σίγουρα προέρχονται από τους Γρημάνηδες (Γρημάνης > Γρημανέλης, με την προσθήκη της υποκοριστικής κατάληξης –έλι, χαρακτηριστικής του λεσβιακού γλωσσικού ιδιώματος).
Η κατάβαση του Καρυώνα προσφέρει πολλές συγκινήσεις. Το μονοπάτι πνίγεται στην αγκαλιά της άγριας βλάστησης. Η πατουμένη καταστραμμένη στο μεγαλύτερο τμήμα της. Τα κτήματα ρουμανιασμένα. Όλα προδίδουν μια πολύχρονη εγκατάλειψη. Από την άλλη όμως, η θέα της απότομης και καταπράσινης χαράδρας που χάσκει κάτω από την Καλαθού και τις Περιστεριές σε αποζημιώνει με το παραπάνω. Χαμηλώνεις μέσα στη ρεματιά και χάνεσαι κάτω από τις θεριεμένες καρυδιές και τις πυκνόβλαστες καστανιές. Κάπου - κάπου ένα κυπαρίσσι πυργώνει το σπαθάτο μπόι του. Πλησιάζοντας τον κύριο αγροτικό δρόμο συναντάς τους κατάφορτους αυτή την εποχή κερασιώνες. Αν και, απ’ ό,τι λένε οι καλλιεργητές, τα κιραγιά των αρχών της άνοιξης και οι αφύσικες ζέστες που ακολούθησαν ζήμιωσαν τη φετινή παραγωγή.
(Η συνέχεια αύριο…)
Προς τα δεξιά του Καρυώνα απλώνεται η λιόφυτη περιοχή Γρημάν’, που είναι τμήμα της ευρύτερης περιοχής Άντριγια. Το τοπωνύμιο είναι μάλλον κυριώνυμο (κάποιος Γρημάνης είχε κτήματα στην περιοχή). Οι Γρημάνηδες έλκουν την καταγωγή τους από τη Γένοβα της Ιταλίας και είχαν εγκατασταθεί στη Μυτιλήνη από τα χρόνια των Γατελούζων. Η Λέσβος δόθηκε ως προίκα στην αδερφή του Ιωάννη Παλαιολόγου, Μαρία Παλαιολόγου, η οποία παντρεύτηκε το Φραγκίσκο Γατελούζο το 1355. Γρημάνηδες υπάρχουν κυρίως στη Μυτιλήνη και στην Αγία Παρασκευή. Ίσως να υπήρχε και στην Αγιάσο οικογένεια Γρημάνη που εξέλιπε μέσα στο διάβα του χρόνου. Στην Αγιάσο υπάρχουν σήμερα οικογένειες Γρημανέλη, που σίγουρα προέρχονται από τους Γρημάνηδες (Γρημάνης > Γρημανέλης, με την προσθήκη της υποκοριστικής κατάληξης –έλι, χαρακτηριστικής του λεσβιακού γλωσσικού ιδιώματος).
Η κατάβαση του Καρυώνα προσφέρει πολλές συγκινήσεις. Το μονοπάτι πνίγεται στην αγκαλιά της άγριας βλάστησης. Η πατουμένη καταστραμμένη στο μεγαλύτερο τμήμα της. Τα κτήματα ρουμανιασμένα. Όλα προδίδουν μια πολύχρονη εγκατάλειψη. Από την άλλη όμως, η θέα της απότομης και καταπράσινης χαράδρας που χάσκει κάτω από την Καλαθού και τις Περιστεριές σε αποζημιώνει με το παραπάνω. Χαμηλώνεις μέσα στη ρεματιά και χάνεσαι κάτω από τις θεριεμένες καρυδιές και τις πυκνόβλαστες καστανιές. Κάπου - κάπου ένα κυπαρίσσι πυργώνει το σπαθάτο μπόι του. Πλησιάζοντας τον κύριο αγροτικό δρόμο συναντάς τους κατάφορτους αυτή την εποχή κερασιώνες. Αν και, απ’ ό,τι λένε οι καλλιεργητές, τα κιραγιά των αρχών της άνοιξης και οι αφύσικες ζέστες που ακολούθησαν ζήμιωσαν τη φετινή παραγωγή.
(Η συνέχεια αύριο…)
 |
Τα κιγλίτσια (οριζόντιες ραβδώσεις) και η τεθλασμένη
κατασκευή της
πατουμένης που λειτουργεί σαν αντιστήριξη
του ενός σκαλοπατιού στο άλλο και
απαλύνει την κλίση της ανηφοριάς,
πιστοποιούν την αξιοθαύμαστη τέχνη των παλιών
μαστόρων
|
 |
| Δεν υπάρχει σου λέω |
 |
| Η δεξαμενή των πηγών Καρυώνα από τις οποίες υδρεύεται η Μυτιλήνη |
 |
| Η ματιά βυθίζεται στο πράσινο και σβήνει στον κόλπο Γέρας |
 |
| Η πυκνόβλαστη ρεματιά που διαρρέει ο Αντριώτης |
 |
| Η χαράδρα κάτω απ' τις Περιστεριές |
 |
| Μια ηλιαχτίδα κατορθώνει να τρυπήσει τις πυκνές φυλλωσιές |
 |
| Μονοπάτι αγαπημένο |
 |
| Οργιαστική βλάστηση |
 |
| Σπαθάτο μπόι! |
 |
| Όνειρο |
 |
| Το σημείο όπου το μονοπάτι του Καρυώνα συναντά τον κύριο αγροτικό δρόμο που διασχίζει τα Άντριγια |
 |
| Χτιστή ξερολιθιά και πατουμένη |
 |
| Όνειρο |
 |
| Όπου κι αν στρέψεις τη ματιά, ένας μαγευτικός πίνακας! |
 |
| Αγροικίες ξεπροβάλλουν μέσα από τα καταπράσινα περιβόλια |
κείμενο - φωτογραφίες κύριου Παναγιώτη Κουτσκουδή
